Super League: Η ιστορία της πρώτης κατηγορίας της Ελλάδας

By Greeknews24 On Αυγ 18, 2023

Ξεκινά η Super League 2023-24 και το Kingsport.gr παρουσιάζει ένα αφιέρωμα για την πρώτη κατηγορία της Ελλάδας.

Το ελληνικό πρωτάθλημα αρχίζει! Και το Kingsport.gr παρουσιάζει ένα αφιέρωμα για την πρώτη κατηγορία της Ελλάδας.

Τη σεζόν 2023-24 λοιπόν, 14 ομάδες ρίχνονται στη «μάχη» για την ανάδειξη του πρωταθλητή, τα ευρωπαϊκά εισιτήρια και την αποφυγή του υποβιβασμού.

Συγκεκριμένα οι (αλφαβητικά): ΑΕΚ, Άρης, Αστέρας Τρίπολης, Ατρόμητος Αθηνών, Βόλος ΝΠΣ, Κηφισιά, ΠΑΣ Λαμία, Ολυμπιακός, ΟΦΗ, Παναθηναϊκός, Παναιτωλικός, Πανσερραϊκός, ΠΑΟΚ, ΠΑΣ Γιάννινα.

Μάλιστα, η Κηφισιά θα παίξει για πρώτη φορά στη Σούπερ Λιγκ, ούσα «νέα» ομάδα στη Σούπερ Λιγκ.

Όπως τα τελευταία χρόνια, έτσι και φέτος, οι 14 ομάδες θα παίξουν την κανονική διάρκεια και στη συνέχεια οι πρώτες 6 θα αγωνιστούν στα playoffs για την ανάδειξη του πρωταθλητή και τις ομάδες που θα βγουν στις ευρωπαϊκές διοργανώσεις, και οι επόμενες 8 θα παίξουν στα playouts για τον υποβιβασμό και την παραμονή στην κατηγορία.

Η ιστορία και οι πρωταθλητές

Η πρώτη διοργάνωση διεξήχθη το 1906 υπό τον ΣΕΓΑΣ και τον τίτλο κατέκτησε ο Εθνικός Αθηνών, ενώ συμμετείχαν επίσης ο Πανελλήνιος και ο Πειραϊκός Σύνδεσμος. Η διοργάνωση του 1923 διεξήχθη υπό την ΕΠΣΕ. Διεξήχθησαν συνολικά 14 διοργανώσεις, έως το 1923, με τους νικητές να είναι:

1906    Εθνικός Αθηνών

1907    Εθνικός Αθηνών

1908    Γουδή

1909    Πειραϊκός Σύνδεσμος

1910    Γουδή

1911    Παναθηναϊκός

1912    Γουδή

1913    Παναθηναϊκός

1914    Γουδή

1915    Παναθηναϊκός

1916    Γουδή

1917    –

1918    –

1919    –

1920    –

1921    Παναθηναϊκός

1922    Παναθηναϊκός

1923    Πειραϊκός Σύνδεσμος

Στις 14 Νοεμβρίου 1926 ιδρύθηκε η Ελληνική Ποδοσφαιρική Ομοσπονδία, και το 1927-28 διοργανώθηκε το πρώτο ελληνικό πρωτάθλημα. Σε αυτό δεν συμμετείχαν ο Ολυμπιακός, ο Παναθηναϊκός και η ΑΕΚ λόγω προστριβών με την ομοσπονδία.

Για αρκετά χρόνια, στην αρχή της σεζόν διεξάγονταν τα τοπικά πρωταθλήματα των περιφερειών και στη συνέχεια οι πρώτες ομάδες (με όχι σταθερό αριθμό κάθε χρονιά) αγωνίζονταν για το Πανελλήνιο Πρωτάθλημα. Εξαίρεση αποτέλεσαν οι χρονιές 1931-32, 1932-33, 1934-35 και 1935-36 όταν αυτό διεξήχθη υπό μορφή εθνικής κατηγορίας. Οι ομάδες δεν αγωνίσθηκαν στα τοπικά πρωταθλήματα, τα οποία αποτέλεσαν δεύτερο επίπεδο.

Οι νικητές ήταν:

1928    Άρης

1929    –

1930    Παναθηναϊκός

1931    Ολυμπιακός

1932    Άρης

1933    Ολυμπιακός

1934    Ολυμπιακός

1935    –

1936    Ολυμπιακός

1937    Ολυμπιακός

1938    Ολυμπιακός

1939    ΑΕΚ

1940    ΑΕΚ

1941    –

1942    –

1943    –

1944    –

1945    –

1946    Άρης

1947    Ολυμπιακός

1948    Ολυμπιακός

1949    Παναθηναϊκός

1950    –

1951    Ολυμπιακός

1952    –

1953    Παναθηναϊκός

1954    Ολυμπιακός

1955    Ολυμπιακός

1956    Ολυμπιακός

1957    Ολυμπιακός

1958    Ολυμπιακός

1959    Ολυμπιακός

Το 1959 δημιουργήθηκε η Α’ Εθνική. Έως τότε, όπως είναι φυσικό, όλες οι ομάδες είχαν συνηθίσει το σύστημα αυτό και δεν ήθελαν ούτε να ακούσουν τα περί εθνικής κατηγορίας. Και αυτό γιατί οι ενώσεις εξασφάλιζαν διόλου ευκαταφρόνητα κέρδη. Το ίδιο ίσχυε και για την ΕΠΟ, η οποία είχε «βολευτεί» με το υπάρχον σύστημα.

Εκείνη την εποχή η ελληνική κυβέρνηση, ήθελε τη δημιουργία της εθνικής κατηγορίας. Οι αρμόδιοι σύμβουλοι αποφάσισαν πως ήταν επιβεβλημένο για δύο κυρίως λόγους. Ο πρώτος ήταν πως η ΟΥΕΦΑ είχε ήδη αρχίσει να στέλνει πρόσκληση στον πρωταθλητή για το Κύπελλο Πρωταθλητριών και ήθελε ενιαία κατηγορία για να συνεχίσει να το κάνει. Και ο δεύτερος και σημαντικότερος ήταν ο ΟΠΑΠ. Μόλις λίγα χρόνια πριν είχε καθιερωθεί το ΠΡΟ ΠΟ, στοχεύοντας στην αγάπη του Έλληνα αφενός για το ποδόσφαιρο, αφετέρου για το κέρδος. Ήθελε λοιπόν κάθε Κυριακή να υπάρχουν στάνταρ αγώνες για να πλαισιώνουν κάποιους ιταλικούς (δεν υπήρχε τότε η σημερινή… ποικιλία). Η ΕΠΟ, ήταν μεν αντίθετη, αλλά έκανε διάλογο. Και τελικά αποφασίστηκε εθνική κατηγορία με 18 ομάδες.

Οι νικητές έως το 1979 ήταν:

1960    Παναθηναϊκός

1961    Παναθηναϊκός

1962    Παναθηναϊκός

1963    ΑΕΚ

1964    Παναθηναϊκός

1965    Παναθηναϊκός

1966    Ολυμπιακός

1967    Ολυμπιακός

1968    ΑΕΚ

1969    Παναθηναϊκός

1970    Παναθηναϊκός

1971    ΑΕΚ

1972    Παναθηναϊκός

1973    Ολυμπιακός

1974    Ολυμπιακός

1975    Ολυμπιακός

1976    ΠΑΟΚ

1977    Παναθηναϊκός

1978    ΑΕΚ

1979    ΑΕΚ

Το καλοκαίρι του 1979 το ελληνικό πρωτάθλημα μπήκε σε επαγγελματική βάση. Με τον ν. 879/1979, ιδρύθηκε η Ένωση Ποδοσφαιρικών Ανωνύμων Εταιρειών (ΕΠΑΕ). Κάθε ομάδα μετατράπηκε σε Ποδοσφαιρική Ανώνυμη Εταιρεία (ΠΑΕ). Η ΕΠΑΕ διοργάνωνε το πρωτάθλημα έως το 2006, με νικητές:

1980    Ολυμπιακός

1981    Ολυμπιακός

1982    Ολυμπιακός

1983    Ολυμπιακός

1984    Παναθηναϊκός

1985    ΠΑΟΚ

1986    Παναθηναϊκός

1987    Ολυμπιακός

1988    Λάρισα

1989    ΑΕΚ

1990    Παναθηναϊκός

1991    Παναθηναϊκός

1992    ΑΕΚ

1993    ΑΕΚ

1994    ΑΕΚ

1995    Παναθηναϊκός

1996    Παναθηναϊκός

1997    Ολυμπιακός

1998    Ολυμπιακός

1999    Ολυμπιακός

2000    Ολυμπιακός

2001    Ολυμπιακός

2002    Ολυμπιακός

2003    Ολυμπιακός

2004    Παναθηναϊκός

2005    Ολυμπιακός

2006    Ολυμπιακός

Από τη σεζόν 2006-07 ιδρύθηκε η Super League, η οποία πλέον διοργανώνει την πρώτη κατηγορία της Ελλάδας. Σε αυτή προσχώρησαν οι ομάδες της ΕΠΑΕ, με νικητές:

2007    Ολυμπιακός

2008    Ολυμπιακός

2009    Ολυμπιακός

2010    Παναθηναϊκός

2011    Ολυμπιακός

2012    Ολυμπιακός

2013    Ολυμπιακός

2014    Ολυμπιακός

2015    Ολυμπιακός

2016    Ολυμπιακός

2017    Ολυμπιακός

2018    ΑΕΚ

2019    ΠΑΟΚ

2020    Ολυμπιακός

2021    Ολυμπιακός

2022    Ολυμπιακός

2023    ΑΕΚ

Οι κατακτήσεις (από το 1928 όταν και διοργανώθηκε από την ΕΠΟ):

Ολυμπιακός: 47 (1931, 1933, 1934, 1936, 1937, 1938, 1947, 1948, 1951, 1954, 1955, 1956, 1957, 1958, 1959, 1966, 1967, 1973, 1974, 1975, 1980, 1981, 1982, 1983, 1987, 1997, 1998, 1999, 2000, 2001, 2002, 2003, 2005, 2006, 2007, 2008, 2009, 2011, 2012, 2013, 2014, 2015, 2016, 2017, 2020, 2021, 2022)

Παναθηναϊκός: 20 (1930, 1949, 1953, 1960, 1961, 1962, 1964, 1965, 1969, 1970, 1972, 1977, 1984, 1986, 1990, 1991, 1995, 1996, 2004, 2010)

ΑΕΚ: 13 (1939, 1940, 1963, 1968, 1971, 1978, 1979, 1989, 1992, 1993, 1994, 2018, 2023)

Άρης: 3 (1928, 1932, 1936)

ΠΑΟΚ: 3 (1976,1985, 2019)

Λάρισα: 1 (1988)

Οι συμμετοχές (από το 1959-60 έως σήμερα)

Στην Α’ Εθνική, από τη σεζόν 1959-60 έως σήμερα, όταν και καθιερώθηκε η Α’ Εθνική, στις 65 σεζόν μαζί με τη φετινή, έχουν λάβει μέρος 70 ομάδες.

Η ομάδες με τις περισσότερες συμμετοχές είναι ο Ολυμπιακός, ο Παναθηναϊκός και ο ΠΑΟΚ με 65 έκαστος. Είναι και οι ομάδες που δεν έχουν υποβιβαστεί ποτέ. Η ΑΕΚ έχει 63, ενώ ακολουθούν Άρης και Πανιώνιος με 59 (ο Πανιώνιος θα παίξει φέτος στη Γ’ εθνική). Την πρώτη δεκάδα συμπληρώνουν οι Ηρακλής με 53, ΟΦΗ με 46 (πρώτη σε συμμετοχές επαρχιακή ομάδα), Απόλλων Σμύρνης με 42 και Εθνικός Πειραιώς με 36.

Η Κηφισιά είναι η 70ή συνολικά ομάδα που θα παίξει στην πρώτη κατηγορία, μιας και θα κάνει την πρώτη συμμετοχή της. Η προηγούμενη «νέα» ομάδα ήταν ο Βόλος τη σεζόν 2019-20 (θα παίξει για 5^η σεζόν) και πιο πριν ήταν η Λαμία τη σεζόν 2017-18 (θα παίξει για 7^η σεζόν).

Το σύστημα διεξαγωγής

Η Α’ Εθνική αποτελεί ανέκαθεν ενιαία κατηγορία που διεξάγεται σε έναν όμιλο. Ωστόσο υπάρχουν διαφορές όσον αφορά τις ομάδες και το σύστημα βαθμολογίας. Συγκεκριμένα: 1959-1967: 16 ομάδες, 1967-1975: 18 ομάδες, 1975-76: 16 ομάδες, 1976-1983: 18 ομάδες, 1983-1989: 16 ομάδες, 1989-2000: 18 ομάδες, 2000-01: 16 ομάδες, 2001-02: 14 ομάδες, 2002-2013: 16 ομάδες, 2013-2015: 18 ομάδες, 2015-2019: 16 ομάδες, 2019-2023: 14 ομάδες.

Από το 1959 έως το 2007 παιζόταν μόνο η κανονική διάρκεια του πρωταθλήματος και αγώνες μπαράζ όπου χρειαζόταν σε περιπτώσεις ισοβαθμιών. Από το 2007 έως το 2017 παίζονταν playoffs για τις θέσεις 2-5. Και από το 2019 μέχρι σήμερα, γίνεται δεύτερη φάση του πρωταθλήματος με playoffs (θέσεις 1-6) και playouts (θέσεις 7-14).

Το σύστημα βαθμολογίας: 1959-1973: 3-2-1, 1973-1992: 2-1-0, 1992-σήμερα: 3-1-0.

Η γενική βαθμολογία της Α’ Εθνικής (1959-60 έως 2022-23)

Υπολογίστηκε με το εκάστοτε σύστημα κάθε περιόδου. Δεν υπολογίστηκαν αγώνες μπαράζ. Υπολογίστηκαν τα πλέι οφ και πλέι άουτ όποτε υπήρχαν (2007-2017, 2019-2023).

Θ.	Ομάδα	Συμ	Συνεχ.	Β.	Αγ.	Ν	Ι	Η	ΓΥ	ΓΚ	Ποινές
1	Ολυμπιακός Πειραιώς	64	64	4307	2052	1366	418	268	4126	1506	-5
2	Παναθηναϊκός	64	64	3987	2052	1250	464	338	3810	1607	-33
3	Α.Ε.Κ.	62	8	3735	1984	1155	458	371	3627	1731	-22
4	Π.Α.Ο.Κ.	64	64	3508	2052	1017	527	508	3175	1991	-24
5	Άρης Θεσσαλονίκης	58	5	2741	1864	747	510	607	2305	2031	-15
6	Πανιώνιος Σμύρνης	59	-3	2489	1873	643	495	735	2197	2360	-8
7	Ηρακλής Θεσσαλονίκης	53	-6	2404	1686	623	469	594	2099	2011	-6
8	Ο.Φ.Η.	45	5	1759	1453	526	342	585	1794	1924	-10
9	Απόλλων Σμύρνης	42	-1	1639	1362	395	362	605	1416	1805	-6
10	Εθνικός Πειραιώς	36	-23	1501	1164	356	326	482	1305	1552	-6
11	Α.Ο. Ξάνθης	31	-3	1217	981	335	258	388	1127	1230	-12
12	Α.Ε. Λάρισας	31	-2	1057	992	329	272	391	1076	1244	-6
13	Α.Ο. Αιγάλεω	23	-16	1028	726	225	171	330	721	1039	-2
14	Ατρόμητος Αθηνών	22	14	882	696	227	209	260	710	831	-8
15	Πανσερραϊκός	24	-12	852	784	202	207	375	684	1075
16	Παναχαϊκή Πάτρας	26	-20	843	852	230	227	395	849	1255	-15
17	Π.Α.Σ. Γιάννινα	27	3	801	866	264	239	363	898	1118	-96
18	Πιερικός Κατερίνης	16	-30	763	516	151	133	232	581	777	-1
19	Προοδευτική Νεολαία	15	-19	733	474	121	142	211	493	679
20	Α.Ο. Καβάλας	19	-12	732	638	190	145	303	605	894
21	Δόξα Δράμας	21	-11	726	670	187	176	307	706	984	-6
22	Απόλλων Καλαμαριάς	20	-15	697	616	143	192	281	550	875	-8
23	Αστέρας Τρίπολης	16	16	675	503	174	153	176	545	537
24	Γ.Α.Σ. Βέροιας	17	-6	657	550	144	146	260	487	777	-16
25	Ιωνικός Νίκαιας	18	2	642	578	169	157	252	620	820	-5
26	Λεβαδειακός	19	1	597	597	167	138	292	563	852	-4
27	Παναιτωλικός Αγρινίου	13	10	428	414	109	113	192	376	557
28	Ολυμπιακός Βόλου	9	-12	383	298	83	69	146	270	446
29	Φωστήρας Ταύρου	7	-49	374	226	61	60	105	225	348
30	Α.Ο. Τρικάλων	7	-23	352	226	52	52	122	234	397	-1
31	Παναιγιάλειος Αιγίου	6	-57	318	180	48	42	90	157	278
32	Αθηναϊκός Βύρωνα	9	-22	317	302	90	73	139	300	422
33	Εργοτέλης Ηρακλείου	9	-8	305	278	78	71	129	278	386
34	Α.Γ.Σ. Καστοριάς	10	-26	261	336	89	83	164	316	517	-1
35	Π.Σ. Καλαμάτας	7	-22	257	234	58	65	111	235	374
36	Νίκη Βόλου	6	-8	251	184	36	40	108	143	333
37	Πανηλειακός Πύργου	7	-19	249	230	66	51	113	261	358
38	Βύζας Μεγάρων	4	-55	247	132	43	29	60	151	209
39	Α.Ο. Πλατανιά	6	-5	209	188	55	44	89	180	253
40	Π.Α.Σ. Λαμίας	6	6	192	192	40	72	80	139	246
41	Εδεσσαϊκός	5	-26	188	170	52	32	86	212	290
42	Πανθρακικός Κομοτηνής	6	-7	182	188	47	41	100	166	286
43	Ν.Π.Σ. Βόλος	4	4	154	135	39	37	59	143	205
44	Πανελευσινιακός	3	-24	145	98	20	34	44	92	156
45	Ολυμπιακός Λευκωσίας	3	-51	144	102	11	21	70	73	240	-1
46	Α.Ο. Κέρκυρας	5	-10	137	150	32	41	77	132	210
47	Α.Π.Σ. Κορίνθου	5	-30	134	170	46	36	88	155	264
48	Εθνικός Αστέρας Καισαριανής	4	-21	132	124	36	24	64	126	204
49	Γ.Σ. Καλλιθέας	4	-17	110	120	24	38	58	133	181
50	Α.Σ. Ρόδoυ	4	-40	100	136	36	28	72	138	228
51	Α.Ε.Λ. Καλλονής	3	-7	99	98	26	21	51	84	154
52	Α.Ο.Κ. Κέρκυρα	3	-5	98	94	24	26	44	80	132
53	Ακράτητος Άνω Λιοσίων	4	-17	90	116	22	24	70	112	219
54	Α.Ο. Χαλκηδόνας	2	-18	83	60	23	14	23	74	77
55	Διαγόρας Ρόδου	3	-34	59	90	20	25	45	75	114	-6
56	Α.Ο. Χαλκίδας	1	-54	56	34	7	8	19	38	61
57	Παγκορινθιακός	1	-63	55	30	9	7	14	27	45
58	Ολυμπιακός Χαλκίδας	1	-59	54	30	6	12	12	21	41
59	Μέγας Αλέξανδρος Κατερίνης	1	-63	47	30	4	9	17	27	60
60	Θερμαϊκός Θεσσαλονίκης	1	-62	44	30	3	8	19	33	75
61	Ε.Π.Α. Λάρνακας	1	-52	43	34	3	4	27	23	76	-1
62	Ομόνοια Λευκωσίας	1	-50	42	34	1	7	26	22	71	-1
63	Ατρόμητος Πειραιώς	1	-62	40	30	2	7	21	19	65	-1
64	Α.Ε. Νικαίας	1	-63	39	30	2	5	23	20	73
65	Α.Ε. Λεμεσού	1	-54	39	34	2	1	31	20	125
66	Μακεδονικός Νεάπολης	1	-40	29	34	11	7	16	30	50
67	Α.Π.Ο.Ε.Λ.	1	-49	27	34	11	5	18	39	48
68	Φ.Α.Σ. Νάουσας	1	-29	18	34	5	3	26	38	76
69	Θρασύβουλος Φυλής	1	-14	14	30	3	5	22	22	53
70	Α.Ε. Κηφισιάς	0	0	0	0	0	0	0	0	0

Οι μικρότερες κατηγορίες

Β’ Εθνική/Φούτμπολ Λιγκ/Σούπερ Λιγκ 2

Την πρώτη χρονιά της Α’ Εθνικής (1959-60), τα τοπικά πρωταθλήματα απέκτησαν χαρακτήρα «δεύτερης κατηγορίας». Εκείνη τη χρονιά, οι πρωταθλητές συμμετείχαν σε ένα πρωτάθλημα ανόδου για την Α’ Εθνική (αντίστοιχο με το παλιό σύστημα της Α’ Εθνικής), το οποίο ονομάστηκε Β’ Εθνική. Η κατηγορία αυτή μονιμοποιήθηκε ως Β’ Εθνική από τη σεζόν 1962-63, με τις ομάδες να «απαγκιστρώνονται» από τα τοπικά τους πρωταθλήματα και να συμμετέχουν μόνο σε αυτή. Από τότε, έως το 2010 ονομαζόταν «Β’ Εθνική Κατηγορία». Από το 2010 έως το 2021 ονομαζόταν Φούτμπολ Λιγκ. Ωστόσο, από το 2019 έως το 2021, με τη δημιουργία της Σούπερ Λιγκ 2, η Φούτμπολ Λιγκ είχε χαρακτήρα 3^ης κατηγορίας. Ενώ πλέον, ως Β’ Εθνική, λογίζεται η Σούπερ Λιγκ 2.

Γ’ Εθνική/Ερασιτεχνική Β’ Εθνική/Ειδικό Ερασιτεχνικό/Φούτμπολ Λιγκ 2/Φούτμπολ Λιγκ

Το 1965-66 διοργανώθηκε για πρώτη φορά τρίτη κατηγορία, η οποία είχε την ονομασία «Ερασιτεχνική Β΄ Εθνική Κατηγορία». Από το 1966-67 η ΕΠΟ την ονόμασε Γ’ Εθνική. Συνεχίστηκε έτσι και από το 1977-78, μονιμοποιήθηκε ως «Ειδικό Ερασιτεχνικό Πρωτάθλημα». Και από τη σεζόν 1982-83 ονομάστηκε Γ’ Εθνική, όνομα που κράτησε ως το 2010. Από το 2010 έως το 2013 ονομάστηκε Φούτμπολ Λιγκ 2. Από το 2013 (με την κατάργηση της Δ’ Εθνικής), επανήλθε η ονομασία «Γ’ Εθνική». Από το 2019 έως το 2021, με τη δημιουργία της Σούπερ Λιγκ 2, η Γ’ Εθνική ήταν ουσιαστικά 4^η κατηγορία, με τρίτη τη Φούτμπολ Λιγκ. Και από το 2021, με τη συγχώνευση με τη Φούτμπολ Λιγκ, επανήλθε ως 3^η κατηγορία.

Δ’ Εθνική

Το «Ειδικό Ερασιτεχνικό Πρωτάθλημα» που είχε ξεκινήσει από το 1966, και αντικαταστάθηκε από τη Γ’ Εθνική τη σεζόν 1982-83, συνέχισε να υφίσταται ως 4^η κατηγορία, με την ίδια ονομασία. Από τη σεζόν 1987-88 καθιερώθηκε ως Δ’ Εθνική Κατηγορία, ή Περιφερειακό Πρωτάθλημα. Έπαψε να υφίσταται το 2013. Από το 2019 έως το 2021, η Γ’ Εθνική, λειτούργησε ως 4^η κατηγορία. Παράλληλα, ως «4^η κατηγορία», λογίζεται το πρωτάθλημα πρωταθλητριών των ΕΠΣ για την άνοδο στη Γ’ Εθνική (τις χρονιές που υπάρχει).