ΚΟΣΜΟΣ / Τρίτη 7 Οκτωβρίου 2025, 23:30 / Συν 1
Η Capital Economics εξηγεί τι έχει πάει τόσο στραβά στη γηραιά ήπειρο, αλλά και πώς η Αμερική αποδεικνύεται εντυπωσιακά ανθεκτική.
Δεν ήταν να εξελιχθεί έτσι. Όταν ο Ντόναλντ Τραμπ επέστρεψε στον Λευκό Οίκο, το κυρίαρχο αφήγημα στις αγορές μιλούσε για το τέλος της «αμερικανικής υπεροχής».
Οι αναλυτές προεξοφλούσαν ότι οι δασμοί, οι περιορισμοί στη μετανάστευση και η αστάθεια στη χάραξη πολιτικής θα έπλητταν την ανάπτυξη στις ΗΠΑ, ενώ η δημοσιονομική χαλάρωση στη Γερμανία υποτίθεται ότι θα αναζωογονούσε την Ευρωζώνη.
Μόλις λίγους μήνες μετά, η εικόνα έχει αντιστραφεί, όπως παρατηρεί ο Νιλ Σίρινγκ της Capital Economics. H αμερικανική οικονομία αναπτύχθηκε κατά 0,9% σε τριμηνιαία βάση (σχεδόν 4% σε ετήσια) το τρίτο τρίμηνο, ενώ η Ευρωζώνη κινήθηκε μόλις στο 0,1%-0,2%. Οι προσδοκίες διαψεύστηκαν θεαματικά.
Η ψευδαίσθηση της ευρωπαϊκής ανάκαμψης
Η αισιοδοξία για την Ευρώπη ήταν εξαρχής παραπλανητική. Η χαλάρωση του γερμανικού «φρένου χρέους» (debt brake) είχε πολιτική σημασία, όχι όμως και άμεση οικονομική ισχύ.
Η Capital Economics σημειώνει πως η δημοσιονομική ώθηση θα ερχόταν κυρίως το 2026, ενώ μεγάλο μέρος των πόρων θα απορροφηθεί από συντάξεις και δαπάνες υγείας, όχι από νέα επενδυτικά προγράμματα. Η ανάκαμψη, επομένως, δεν έχει υλικό υπόβαθρο.
Από την άλλη τα προβλήματα της Γερμανίας είναι δομικά:
- Η ενεργειακή κρίση μετά την Ουκρανία επιτάχυνε την αποβιομηχάνιση των ενεργοβόρων κλάδων.
- Η Κίνα μετατράπηκε από πελάτη σε ανταγωνιστή της γερμανικής βιομηχανίας.
- Οι περισσότερες χώρες της Ε.Ε. δεν διαθέτουν πια δημοσιονομικό χώρο για στήριξη της ζήτησης.
Όσο για τη Γαλλία; Παλεύει να εφαρμόσει μέτρα δημοσιονομικής εξυγίανσης και να σταθεροποιήσει τα δημόσια οικονομικά της σε ένα ρευστό περιβάλλον, στο οποίο αλλάζει πρωθυπουργούς με ταχύτητα που δεν έχουμε δει ούτε από την Ιταλία.
Με τη βιομηχανία χωρίς στηρίγματα, τον διεθνή ανταγωνισμό στο απόγειο και το πολιτικό ρίσκο στο προσκήνιο, η Ευρώπη παραμένει εν ολίγοις σε τέλμα.
Η «ανθεκτική» Αμερική
Το πραγματικό αίνιγμα βεβαίως, όπως σχολιάζει και ο Σίρινγκ, δεν είναι η διάψευση είναι η ανθεκτικότητα των ΗΠΑ. Παρά τους δασμούς που διαταράσσουν το εμπόριο, τους περιορισμούς στη μετανάστευση και το πρόσφατο κυβερνητικό shutdown, η οικονομία τρέχει με εντυπωσιακούς ρυθμούς.
Οι φόβοι για ύφεση αποδείχθηκαν υπερβολικοί: οι δασμοί, επισημαίνει η Capital Economics, δεν μπορούν να ανατρέψουν μια μεγάλη, σχετικά “κλειστή” οικονομία όπως η αμερικανική. Η αύξηση του κόστους των εισαγόμενων αγαθών απορροφάται κυρίως από τα περιθώρια κέρδους των επιχειρήσεων, χωρίς να προκαλεί άλμα στον πληθωρισμό.
Ο δείκτης τιμών καταναλωτή (CPI) αναμένεται να παραμείνει γύρω στο 3%, καθώς η ήπια αποκλιμάκωση των υπηρεσιών αντισταθμίζει τις πιέσεις στα αγαθά.
Η αναπάντεχη «έκρηξη» παραγωγικότητας
Ίσως το πιο ενδιαφέρον εύρημα αφορά την παραγωγικότητα. Παρά την επιβράδυνση της απασχόλησης, η παραγωγή αυξάνεται: η παραγωγικότητα του μη χρηματοοικονομικού εταιρικού τομέα αναπτύσσεται με ρυθμό 3,5% ετησίως, το ταχύτερο εδώ και χρόνια.
Η εξήγηση; Οι επιχειρήσεις αξιοποιούν πιο έντονα το υπάρχον προσωπικό και κεφάλαιο, σε συνδυασμό με άλμα στις επενδύσεις υψηλής τεχνολογίας.
Οι δαπάνες για τεχνολογικό εξοπλισμό αυξάνονται κατά σχεδόν 20% ετησίως, ενώ οι επενδύσεις σε λογισμικό κατά 10%. Αυτή η έκρηξη συνδέεται με την άνθηση της τεχνητής νοημοσύνης (AI) και τη μαζική εγκατάσταση υποδομών cloud και data centers.
Αν και ένα μέρος των κερδών του ΑΕΠ αντισταθμίζεται από αυξημένες εισαγωγές εξαρτημάτων, η Capital Economics βλέπει στα δεδομένα τα πρώτα σημάδια “AI boom” που αρχίζει να ωθεί την παραγωγικότητα.
Το «τεχνολογικό πλεονέκτημα» των ΗΠΑ
Το ερώτημα είναι αν αυτή η παραγωγικότητα μπορεί να διατηρηθεί. Προς το παρόν, τα στοιχεία δείχνουν ότι η επενδυτική δυναμική θα συνεχιστεί: η Capital Economics προβλέπει αύξηση επιχειρηματικών επενδύσεων 4,7% το 2026 και 5,2% το 2027.
Η ώθηση που προσφέρει η τεχνητή νοημοσύνη παραμένει μικρή σε σχέση με προηγούμενες “τεχνολογικές επαναστάσεις”, όμως οι ΗΠΑ διαθέτουν μοναδική ικανότητα ταχείας απορρόφησης και κλιμάκωσης καινοτομιών.
Αυτό αποτυπώνεται και στον δείκτη “AI Economic Impact” της Capital Economics, όπου η Αμερική καταλαμβάνει σταθερά την πρώτη θέση, χάρη στην ευελιξία της αγοράς εργασίας, το βάθος των κεφαλαιαγορών και τη συγκέντρωση ψηφιακών υποδομών.
Ένα «τυχερό» παράδοξο για τον Τραμπ
Σε αυτό το πλαίσιο, ο Ντόναλντ Τραμπ ίσως αποδειχθεί «τυχερός πρόεδρος». Το αναδυόμενο κύμα παραγωγικότητας απορροφά τις παρενέργειες από τους δασμούς και τους περιορισμούς στη μετανάστευση, προσφέροντας ένα απροσδόκητο μαξιλάρι ανάπτυξης.
Η Capital Economics υπογραμμίζει ότι το κύμα αυτό μπορεί να διαρκέσει, εφόσον η τεχνητή νοημοσύνη συνεχίσει να ενσωματώνεται στην πραγματική οικονομία και να ενισχύει την απόδοση των επιχειρήσεων.
Αν η «τεχνο-αισιοδοξία» αποδειχθεί σωστή, τότε η αμερικανική υπεροχή – θα επιβιώσει για αρκετά χρόνια ακόμη. Μοναδικό αγκάθι; Οι πιέσεις που δέχεται το δολάριο – αν και αυτό ακόμη τα τελευταία 24ωρα έχει ανατροπή, με το ευρώ να είναι εκείνο που βρίσκεται στο στόχαστρο λόγω γαλλικής κρίσης.
Η Ευρώπη βυθίζεται σε δημοσιονομικούς περιορισμούς και δομικά εμπόδια. Οι ΗΠΑ, παρά την πολιτική αβεβαιότητα και τους δασμούς, τρέχουν χάρη στην τεχνολογία και την παραγωγικότητα.
Το χάσμα ανάμεσα στις δύο όχθες του Ατλαντικού διευρύνεται ξανά — και αυτή τη φορά, το «όπλο» της αμερικανικής υπεροχής δεν είναι τα επιτόκια ή το δολάριο, αλλά η τεχνητή νοημοσύνη.
Πηγή: naftemporiki.gr