ΚΟΣΜΟΣ / Τετάρτη 15 Οκτωβρίου 2025, 07:00 / Συν 1
Υποχώρηση για τις ΗΠΑ και την Κίνα, σταθερότητα για την Ευρωζώνη – Τι βλέπει για νομισματική πολιτική και επιτόκια.
Το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο προειδοποίησε ότι η παγκόσμια οικονομία δείχνει ήδη σημάδια κόπωσης λόγω των εκτεταμένων δασμών των Ηνωμένων Πολιτειών και του αυξανόμενου προστατευτισμού, παρ’ όλα αυτά επισημαίνει πως μέχρι στιγμής έχει αντέξει καλύτερα απ’ όσο αναμενόταν.
Σύμφωνα με το νέο World Economic Outlook, που δημοσιεύτηκε την Τρίτη, η παγκόσμια ανάπτυξη προβλέπεται να φθάσει το 3,2% το 2025, έναντι της προηγούμενης εκτίμησης του Ιουλίου για 3%.
Ωστόσο, για το 2026 εκτιμάται ότι οι ρυθμοί ανάπτυξης θα επιβραδυνθούν στο 3,1%.
Η βελτιωμένη πρόβλεψη για το τρέχον έτος αποδίδεται κυρίως σε παροδικούς παράγοντες, όπως η έντονη προ-αγορά προϊόντων πριν από την επιβολή των νέων δασμών, που κράτησε «ζωντανές» τις επιχειρήσεις και το εμπόριο, όπως και η αποδυνάμωση του δολαρίου που ενίσχυσε τις εξαγωγές.
Ωστόσο, η μεσοπρόθεσμη εικόνα χαρακτηρίζεται από το ΔΝΤ ως «ζοφερή τόσο βραχυπρόθεσμα όσο και μακροπρόθεσμα».
Ζοφερή εικόνα
«Δεν είναι τόσο άσχημα όσο φοβόμασταν, αλλά είναι χειρότερα απ’ όσο αναμέναμε πέρυσι και χειρότερα απ’ όσο χρειάζεται», δήλωσε ο επικεφαλής οικονομολόγος του ΔΝΤ, Πιερ-Ολιβιέ Γκουρενσά, προσθέτοντας πως «οι κίνδυνοι παραμένουν καθοδικοί».
Η ανακοίνωση της έκθεσης έγινε στο πλαίσιο της ετήσιας συνάντησης του ΔΝΤ και της Παγκόσμιας Τράπεζας στην Ουάσιγκτον, όπου υπουργοί Οικονομικών και κεντρικοί τραπεζίτες καλούνται να συζητήσουν τον τρόπο αντιμετώπισης της απειλής των εμπορικών πολέμων, κυρίως ανάμεσα σε ΗΠΑ και Κίνα.
Η ένταση έχει επανέλθει μετά από μήνες σχετικής ηρεμίας, καθώς ο Ντόναλντ Τραμπ ανακοίνωσε ότι από την 1η Νοεμβρίου θα επιβληθεί επιπλέον δασμός 100% στα κινεζικά προϊόντα, σε απάντηση στους περιορισμούς που επέβαλε το Πεκίνο στις εξαγωγές σπάνιων γαιών.
Παρά τις σκληρές δηλώσεις, και οι δύο πλευρές αφήνουν ανοιχτό το ενδεχόμενο νέων διαπραγματεύσεων για αποφυγή κλιμάκωσης. Αναλόγως από την Ουάσιγκτον διαμηνύεται ότι ο Ντόναλντ Τραμπ δηλώνει έτοιμος να συναντηθεί με τον Σι Τζινπίνγκ, στο περιθώριο της συνόδου του APEC, στη Νότιο Κορέα, στα τέλη του μήνα.
Προβλέψεις για ΗΠΑ, Ευρώπη και Κίνα
Όσον αφορά τα επιμέρους στοιχεία της έκθεσης ανά περιοχή, ιδιαίτερη έμφαση δίδεται στο πλήγμα που έχει υποστεί η ίδια η αμερικανική οικονομία από τις πολιτικές του προστατευτισμού.
Για τις ΗΠΑ, η έκθεση αναμένει ότι οι ρυθμοί ανάπτυξης θα επιβραδυνθούν στο 2% το 2025, ήτοι σημαντικά χαμηλότερα από το 2024, και θα παραμείνουν γύρω στο 2,1% το 2026.
Στην Ευρωζώνη, η ανάπτυξη αναμένεται να ανέλθει στο 1,2% το 2025 και να διαμορφωθεί στο 1,1% το 2026.
Η Κίνα προβλέπεται να αναπτυχθεί με 4,8% το 2025 (από 5% το 2024) και να υποχωρήσει στο 4,2% το 2026.
Σύμφωνα με τον Γκουρενσά, οι επενδύσεις στην τεχνητή νοημοσύνη βοήθησαν, πάντως, να μετριαστεί το πλήγμα των δασμών στο πρώτο εξάμηνο.
Παράλληλα, η Κίνα κατάφερε να αντισταθμίσει εν μέρει τις απώλειες κατευθύνοντας τις εξαγωγές της προς την Ασία και την Ευρώπη, ενώ η δημοσιονομική ώθηση της Γερμανίας στήριξε την Ευρωζώνη.
Η «κρυφή» επιβράδυνση πίσω από τις βραχυπρόθεσμες ενισχύσεις
Για να αφαιρέσει τις στρεβλώσεις από τις βραχυπρόθεσμες αυξήσεις στις εισαγωγές, το ΔΝΤ εξέτασε τον ρυθμό ανάπτυξης από το δεύτερο εξάμηνο του 2025 έως το 2026.
Η ανάλυση δείχνει ότι η παγκόσμια οικονομία θα αυξηθεί με μέσο ετήσιο ρυθμό 3% στο διάστημα αυτό, χαμηλότερα κατά 0,6 ποσοστιαίες μονάδες σε σχέση με τον μέσο όρο του 2024 (3,6%).
«Παρά τους αντισταθμιστικούς παράγοντες, το σοκ των δασμών επιβαρύνει περαιτέρω τις ήδη υποτονικές προοπτικές ανάπτυξης», υποστήριξε ο Γκουρενσά. «Αναμένουμε επιβράδυνση στο δεύτερο εξάμηνο του έτους, με μόνο μερική ανάκαμψη το 2026».
Πίεση από τον πληθωρισμό και τα δημόσια χρέη
Στην έκθεσή του, το Ταμείο διαπιστώνει αυξανόμενες ενδείξεις ότι οι επιπτώσεις των υψηλών δασμών αρχίζουν να γίνονται αισθητές, ακόμη και στις ΗΠΑ, όπου ο πληθωρισμός ενισχύθηκε και η ανεργία αυξήθηκε ελαφρώς.
Παράλληλα, ο πληθωρισμός παραμένει πάνω από τους στόχους των κεντρικών τραπεζών σε πολλές χώρες, δημιουργώντας πρόσθετη αβεβαιότητα για τη νομισματική πολιτική.
Ως αποτέλεσμα της εξέλιξης αυτής, το Ταμείο εκτιμά ότι τα αμερικανικά επιτόκια θα συνεχίσουν να κινούνται κατά μέσο όρο σε υψηλότερα επίπεδα στο ορατό μέλλον έναντι των ευρωπαϊκών. Αν και συμφωνεί με τις προβλέψεις των αναλυτών ότι η Fed θα προχωρήσει σε δύο ακόμη περικοπές των επιτοκίων τη φετινή χρονιά.
Την ίδια ώρα εκτιμάται πως η ΕΚΤ θα κρατήσει αμετάβλητα τα επιτόκια στο 2%, ενώ η Τράπεζα της Ιαπωνίας είναι πιθανό να ξεκινήσει αυξήσεις των επιτοκίων.
Το ΔΝΤ επισημαίνει ακόμη ότι η υπερβολική δανειακή εξάρτηση των κυβερνήσεων αποτελεί νέο λόγο ανησυχίας, ιδίως στην Ευρώπη, όπου οι δημοσιονομικές πιέσεις αυξάνονται λόγω γήρανσης του πληθυσμού, αυξημένων αμυντικών δαπανών και επενδύσεων για την ενεργειακή ασφάλεια.
«Η εξίσωση της βιωσιμότητας του χρέους μετά την πανδημία περιπλέκεται από τα υψηλά επίπεδα χρέους, τα επιδεινούμενα πρωτογενή ελλείμματα, τα υψηλά επιτόκια και την ασθενέστερη ανάπτυξη», καταλήγει η έκθεση του ΔΝΤ.
Μετανάστευση και γήρανση κλειδί για τις μακροπρόθεσμες προοπτικές
Όσον αφορά τις μακροπρόθεσμες προοπτικές ανάπτυξης της παγκόσμιας οικονομίας, το Ταμείο υποστηρίζει ότι βασικός παράγοντας ανάσχεσης για μεγάλο μέρος του πλανήτη είναι ένας συνδυασμός γήρανσης των πληθυσμών, μειωμένων μεταναστευτικών ροών και υποτονικής παραγωγικότητας.
Σύμφωνα με τις προβλέψεις του, το παγκόσμιο ΑΕΠ αναμένεται να αυξάνεται με μέσο ετήσιο ρυθμό 3,2% την περίοδο 2027-2030, έναντι του προ πανδημίας ιστορικού μέσου όρου 3,7%.
Κατά μέσο όρο, περίπου το 15% του πληθυσμού των ανεπτυγμένων οικονομιών αποτελείται από μετανάστες, σύμφωνα με τα στοιχεία του ΔΝΤ. Το παγκόσμιο απόθεμα διεθνών μεταναστών εκτιμάται ότι ανήλθε σε 285 εκατομμύρια άτομα το 2022, εκ των οποίων 168 εκατομμύρια συμμετέχουν ενεργά στην αγορά εργασίας.
Περίπου το ένα τέταρτο των μεταναστών αυτών που εργάζονται διεθνώς βρίσκονται στη Βόρεια Αμερική — κυρίως στις Ηνωμένες Πολιτείες — ενώ άλλο ένα τέταρτο στην δυτική Ευρώπη.
Οι καθαρές διεθνείς μεταναστευτικές ροές σημείωσαν κατακόρυφη πτώση στο πρώτο εξάμηνο του 2025, και αν η τάση συνεχιστεί, το ΔΝΤ εκτιμά ότι θα υπάρξουν 1 έως 1,6 εκατομμύρια λιγότεροι μετανάστες σε σχέση με το 2024 και 2,5 εκατομμύρια λιγότεροι από το 2023.
Στις Ηνωμένες Πολιτείες, οι νέες μεταναστευτικές πολιτικές ενδέχεται να μειώσουν το ΑΕΠ κατά 0,3% έως 0,7% ετησίως, σύμφωνα με την ανάλυση που επικαλείται το Ταμείο.
Πηγή: newmoney.gr