ΚΟΣΜΟΣ / Σάββατο 22 Νοεμβρίου 2025, 13:00 / Συν 1
Η Ουάσινγκτον και η Μόσχα διαπραγματεύονται την μεταπολεμική τάξη πραγμάτων. Η ομιλία του Ουκρανού προέδρου Βολοντίμιρ Ζελένσκι προς τους συμπατριώτες του, δεν αφήνει καμία αμφιβολία: Η τελική φάση του πολέμου στην Ουκρανία έχει ξεκινήσει.
Ομάδες εργασίας από τη Μόσχα και την Ουάσινγκτον συνέβαλαν στη διαμόρφωση των 28 σημείων του σχεδίου. Συμμετείχαν επίσης υψηλόβαθμοι εκπρόσωποι του κόμματος του Ζελένσκι και ηγέτες του Ουκρανικού επιχειρηματικού κόσμου.
Αυτό το σχέδιο ορίζει επίσης ότι 100 δισεκατομμύρια δολάρια σε παγωμένα ρωσικά περιουσιακά στοιχεία θα διοχετευθούν σε προσπάθειες ανοικοδόμησης, αλλά αυτές θα καθοδηγούνται από τις ΗΠΑ.
Οι Ηνωμένες Πολιτείες θα λαμβάνουν το 50% των κερδών. Η Ρωσία θα επανενταχθεί στην G8. Μια κοινή ομάδα εργασίας ΗΠΑ-Ρωσίας θα παρακολουθεί τη συμμόρφωση. Ο ίδιος ο Τραμπ θα προεδρεύει ενός «Συμβουλίου ειρήνης»
Η Ευρώπη πληρώνει το μάρμαρο
Αλλά η Ευρώπη μένει άπραγη, δεν αναφέρεται πλέον. Απλά μουρμουρίζει παρακολουθώντας άλλους να αποφασίζουν για το μέλλον της. «Η Ευρώπη, η οποία γεωγραφικά και οικονομικά επηρεάζεται περισσότερο, έχει υποβιβαστεί σε ρόλο θεατή. Η ΕΕ, η οποία θεωρεί τον εαυτό της ως γεωπολιτικό παράγοντα, θεωρείται ιδεολογικό εμπόδιο και παρακάμπτεται.
«Αυτή είναι μια ταπείνωση, ουδεμία αντίδραση, καμία πρωτοβουλία, καμία ουσιαστική προσπάθεια παρέμβασης στις διαπραγματεύσεις», τονίζουν πικρόχολα, βετεράνοι διπλωμάτες. «Αυτή η παθητικότητα είναι ακόμη πιο ακατανόητη δεδομένου ότι η Ευρώπη ιστορικά , είχε βασικό ρόλο στη σχέση της Δύσης με τη Ρωσία», προσθέτουν.
Για την ιστορία, η Ευρώπη έχει παράσχει 132 δισεκατομμύρια ευρώ σε βοήθεια στο Κίεβο από τότε που ξέσπασε ο πόλεμος με τη Ρωσία το 2022.
Σύμφωνα με έκθεση του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, με τις μελλοντικές δεσμεύσεις, αυτή η ροή υποστήριξης προς το Κίεβο για την αντιμετώπιση της σύγκρουσης θα φτάσει τα 177 δισεκατομμύρια ευρώ.
«Αυτή η σύγκρουση έχει μόνο εντείνει την ανάγκη, όλες οι χώρες να αυξήσουν τις αμυντικές δαπάνες , μια ιδέα που ενθαρρύνθηκε, εν μέρει, και από τον Πρόεδρο Τραμπ, ο οποίος απαίτησε από τους συμμάχους να αυξήσουν αυτές τις δαπάνες στο 5% του ΑΕΠ . «Αυτό σημαίνει ότι άλλα έργα μετασχηματισμού που σχεδιάζει η Ευρωπαϊκή Ένωση θα ανασταλούν. Οι παλιές αναμνήσεις από τους πολέμους του παρελθόντος υποδηλώνουν ότι μια σύγκρουση εντός της Γηραιάς Ηπείρου θα μπορούσε για άλλη μια φορά να προκαλέσει χάος και να την κάνει στάχτη», λένε οι βετεράνοι διπλωμάτες, που ζήτησαν να μην κατονομαστούν
Πάνω απο 62 δισ.η αμυντική βοήθεια
Περισσότερο από το ήμισυ της ευρωπαϊκής υποστήριξης προς τον Ζελένσκι έχει λάβει τη μορφή στρατιωτικής βοήθειας . Συγκεκριμένα, 62 δισεκατομμύρια ευρώ , ένα ποσό ανάλογο με αυτό που έχουν δώσει στο Κίεβο οι Ηνωμένες Πολιτείες.
Ωστόσο, σε αντίθεση με τηνοΟυάσιγκτον, η Ευρώπη έχει διαθέσει 70 δισεκατομμύρια ευρώ για ανθρωπιστική και οικονομική υποστήριξη, σε σύγκριση με 50 δισεκατομμύρια ευρώ από τις Ηνωμένες Πολιτείες.
Σύμφωνα με έκθεση του Ινστιτούτου για την Παγκόσμια Οικονομία (ifW), με έδρα το Κίελο, από τον Δεκέμβριο του 2024, η συνολική βοήθεια από όλες τις κυβερνήσεις δωρητές προς την Ουκρανία ανήλθε σε 267 δισεκατομμύρια ευρώ , που ισοδυναμεί με περίπου 80 δισεκατομμύρια ευρώ ετησίως».
Οι εμπειρογνώμονες του γερμανικού think tank εξέτασαν τις προσπάθειες που έχει καταβάλει κάθε χώρα της Ευρωπαϊκής Ένωσης για να συμβάλει στην ουκρανική υπόθεση. Από αυτή την άποψη, οι σκανδιναβικές και οι ανατολικοευρωπαϊκές χώρες, μαζί με την Ολλανδία, έχουν καταβάλει «σημαντική» προσπάθεια για να υποστηρίξουν την Ουκρανία στη σύγκρουσή της.
«Η Εσθονία και η Δανία , για παράδειγμα, έχουν διαθέσει περισσότερο από 2,5% του ΑΕΠ τους για το 2021, και η Λιθουανία και η Λετονία περίπου 2%», αναφέρουν.
Αντιθέτως, μεγάλοι δωρητές όπως η Γερμανία και το Ηνωμένο Βασίλειο έχουν διαθέσει μόλις το 0,2% του ΑΕΠ τους για να υποστηρίξουν το Κίεβο.Χώρες της Νότιας Ευρώπης όπως η Γαλλία, η Ισπανία και η Ιταλία έχουν κινητοποιήσει πόρους, αλλά αυτό αντιστοιχεί μόνο στο 0,1% του ΑΕΠ τους .
Αγορές αντί για βοήθεια
Ο Ουκρανός πρόεδρος Βολοντίμιρ Ζελένσκι περιόδευσε πρόσφατα σε αρκετές ευρωπαϊκές χώρες, συμπεριλαμβανομένης της Αθήνας .
Ο Ζελένσκι εξασφάλισε χρηματοδότηση ύψους 2 δισεκατομμυρίων ευρώ για εισαγωγές φυσικού αερίου και περίπου 520 εκατομμύρια ευρώ σε πρόσθετη υποστήριξη. Κατά την επίσκεψή του στο Παρίσι στο πλαίσιο αυτής της περιοδείας, ο Ουκρανός πρόεδρος κατέληξε σε συμφωνία στρατιωτικής συνεργασίας για την αγορά 100 μαχητικών Rafale που χαρακτηρίστηκε ως «ιστορική».
Ωστόσο, οι Γερμανοί ειδικοί του ifW επαναλαμβάνουν ότι το πρότυπο της βοήθειας προς την Ουκρανία έχει αλλάξει και έχει οδηγήσει σε «πολυμερείς πρωτοβουλίες προμηθειών για την κοινή παραγωγή και παράδοση όπλων στην Ουκρανία».
Η έρευνά τους κατέληξε στο συμπέρασμα ότι πάνω από 5 δισεκατομμύρια ευρώ έχουν δαπανηθεί σε στρατιωτικές προμήθειες , συμπεριλαμβανομένων έργων που χρηματοδοτούνται μέσω πολυμερών μηχανισμών όπως το Ταμείο για την Ουκρανία της ΕΕ.
Η αμυντική βιομηχανία
Το 95% της στρατιωτικής βοήθειας που παρέχεται μέσω πολυμερών συμβάσεων χρηματοδοτείται με ευρωπαϊκά κεφάλαια .
«Η στροφή προς τις αγορές δεν αποτελεί έκπληξη. Ήδη από τον Σεπτέμβριο του 2022, (…) τα οπλοστάσια εξαντλούνταν από τις μεταφορές όπλων μεγάλης κλίμακας στην Ουκρανία», τονίζει η έκθεση του ifW.
Οι ευρωπαϊκές, ενδιαφέρονται πολύ για την αναβίωση της στρατιωτικής βιομηχανίας στην Γηραιά Ήπειρο, καθιστώντας την προτεραιότητα ακόμη και έναντι άλλων πρωτοβουλιών όπως η οικονομική, ενεργειακή ή τηλεπικοινωνιακή ένωση.