Ο Mujtaba Rahman, διευθυντής της συμβουλευτικής εταιρείες πολιτικών κινδύνων, Eurasia Group, που ιδρύθηκε από τον Ian Bremmer, αναλύει στο Politico τα “θετικά” από μια ενδεχόμενη νίκη του Ντόναλντ Τραμπ επί της Κάμαλα Χάρις για την Ευρωπαϊκή Ένωση. Όσο “παράδοξο” κι αν ακούγεται κάτι τέτοιο.
Κατά τον Rahman, αυτή τη στιγμή το ευρωπαϊκό μπλοκ περνά μια “βαθιά περίοδο αδιαθεσίας”. Εξηγεί πως η πολιτική στόχευση των δύο μεγάλων “πυρήνων” της ΕΕ, της Γερμανίας και της Γαλλίας είναι “διαλυμένη”, όπως και η μεταξύ τους σχέση. Την ίδια ώρα, ο αναλυτής τονίζει πως η Ένωση έχει μπροστά της τεράστιες προκλήσεις που έχουν να κάνουν με την αδυναμία ηγεσίας, με την υποτονική ανάπτυξη μετά την πανδημία και τον πόλεμο στην Ουκρανία, ενώ έχει να αντιμετωπίσει μεγάλες δημοσιονομικές προκλήσεις και προκλήσεις που έχουν να κάνουν με νέα αναδυόμενα ζητήματα μετανάστευσης.
Πριν δύο έτη η ΕΕ είχε βρει ένα συνεκτικό ιστό καταφέρνοντας να συνεννοηθεί και να συσπειρωθεί γύρω από το ζήτημα της εισβολής της Ρωσίας στην Ουκρανία. Η Γερμανία αποφάσισε να δαπανήσει 100 δισεκατομμύρια ευρώ σε δαπάνες για την πολιτική άμυνας και ασφάλειας. Ο Γάλλος Πρόεδρος Εμανουέλ Μακρόν επανέφερε άμεσα την αποκατάσταση των στρατηγικών σχέσεων με την Ανατολική Ευρώπη προωθώντας το δόγμα της άμεσης διεύρυνσης του μπλοκ. Ακόμη, η Ένωση υπερέβη τους αυτοεπιβληθέντες δημοσιονομικούς περιορισμούς του για να παράσχει χρηματοδότηση για την Ουκρανία και εφάρμοσε 14 γύρους εκτεταμένων κυρώσεων κατά της πολεμικής μηχανής της Ρωσίας, όπως εξηγεί το Politico.
Η ΕΕ προς ένα νέο “όραμα”;
Ωστόσο, τη δεδομένη χρονική στιγμή αυτή η αίσθηση ευρυθμίας και συνεννόησης δείχνει να έχει χαθεί και παραδόξως, η επιστροφή του πρώην προέδρου των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ στον Λευκό Οίκο, θα μπορούσε να δώσει ένα νέο όραμα για την ΕΕ, με τον “δύσκολο τρόπο”.
Το Politico τονίζει πως οι πρόωρες εκλογές στη Γαλλία πλήγωσαν την αξιοπιστία του Μακρόν στον διεθνή τομέα, την ώρα που στη Γερμανία, ο ισχύον συνασπισμός δυνάμεων δείχνει πως δεν είναι ικανός να εκπληρώσει τη θητεία του, απειλούμενος άμεσα από ακροδεξιές δυνάμεις.
Τα προβλήματα του μπλοκ δεν είναι φυσικά μόνο γαλλογερμανικά. Οι προκλήσεις που αντιμετωπίζουν τα περισσότερα κράτη – μέλη έχουν να κάνουν με την ασφάλεια, την άμυνα, τη μετανάστευση και τη δημοσιονομική πολιτική, ενώ τα ζητήματα των συνόρων, της φορολογίας και της εθνικής ασφάλειας έχουν μπει ξανά στο επίκεντρο της ατζέντας των κυβερνήσεων. Κατά τον Mujtaba Rahman οι κυβερνήσεις της ΕΕ πρέπει να βρουν τρόπους για να καθησυχάσουν τους πολίτες τους, ενώ πολλοί θα καταφύγουν στο να τροφοδοτήσουν περισσότερο τον λαϊκισμό και τον πολιτικό κατακερματισμό.
Οι περισσότεροι ηγέτες της ΕΕ – εκτός από τον Πρωθυπουργό της Ουγγαρίας Βίκτορ Όρμπαν, τον Σλοβάκο Ρόμπερτ Φίκο και την πρωθυπουργό της Ιταλίας Τζόρτζια Μελόνι, “προσεύχονται” για να κερδίσει η νυν αντιπρόεδρος των ΗΠΑ, Κάμαλα Χάρις. Σε αυτούς που στηρίζουν Τραμπ, φυσικά συγκαταλέγεται και η Λεπέν.
Οι φόβοι τους είναι τέσσερις:
Η πιθανή αποχώρηση του Τραμπ από το ΝΑΤΟ και το τέλος της δέσμευσης της Αμερικής να διατηρήσει την ευρωπαϊκή ήπειρο ασφαλή. Η μονομερής επιβολή συμφωνίας κατάπαυσης του πυρός μεταξύ Ρωσίας και Ουκρανίας σε αντίθεση με τα συμφέροντα του Κιέβου και των Βρυξελλών. Οι εμπορικοί δασμοί που ενδέχεται να επανέλθουν. Και φυσικά η επιρροή του Τραμπ στην ακροδεξιά της ΕΕ που βρίσκεται σε άνοδο.
Κατά την ανάλυση που παρουσιάζει το Politico ωστόσο, μια πιθανή δεύτερη θητεία του Τραμπ θα ανάγκαζε την Ευρώπη να “ενωθεί” πιο στενά ως προς τα ζητήματα της ασφάλειας και της άμυνας του μπλοκ, μια ιδέα που αρχικά προωθήθηκε από τον Μακρόν και υποστηρίχθηκε από τη νέα Ύπατη Εκπρόσωπο της ΕΕ Κάγια Κάλας. Η ιδέα βρίσκει μεγαλύτερη απήχηση στη Βόρεια Ευρώπη αλλά έχασε τη δυναμική της μετά τις εκλογές που προκήρυξε ο Μακρόν. Το “σοκ” μιας δεύτερης θητείας Τραμπ θα αναζωπύρωνε τις συζητήσεις για την άμυνα, τους εξοπλισμούς και την συνολική ασφάλεια και θα έκανε τη Γερμανία να έρθει πιο κοντά στον Μακρόν ως προς το συγκεκριμένο θέμα.
Παράλληλα, ο πρώην πρόεδρος της Κεντρικής Τράπεζας, Μάριο Ντράγκι, προειδοποιεί για επενδυτικό κενό 800 δισεκατομμυρίων ευρώ ετησίως, κάτι που μπορεί να καλυφθεί μόνο με πιο κοινή χρηματοδότηση. Απαιτείται επίσης μια διαφορετική προσέγγιση στη βιομηχανική και δημοσιονομική πολιτική σε ολόκληρη την ΕΕ που, πάλι, θα ξεκινούσε από τη Γερμανία. Τα παραπάνω, σύμφωνα πάντα με την εν λόγω ανάλυση, θα μπορούσαν να “ξεκλειδωθούν αναγκαστικά” αν ξεκινήσει νέος εμπορικός πόλεμος από τον Τραμπ.
Η επιστροφή του πρώην προέδρου των ΗΠΑ στο “τιμόνι” θα μπορούσε επίσης να έχει δύο επιπλέον ευεργετικά αποτελέσματα για την Ευρώπη:
Θα έκανε την ΕΕ να αναθεωρήσει τον προϋπολογισμό της και να ξοδέψει περισσότερα για τις αγροτικές επιδοτήσεις και τα ταμεία συνοχής. Ακόμη, θα μπορούσε να προωθήσει μια νέα σύνδεση του Ηνωμένου Βασιλείου με την ΕΕ και να φέρει τις δύο πλευρές και πάλι, πιο κοντά.
Η εύλογη ανησυχία ενίσχυσης των ακροδεξιών
Από την άλλη, υπάρχει και ο ορατός κίνδυνος μια νέα προεδρία Τραμπ να προωθήσει τα φυγόκεντρα ένστικτα της ΕΕ και όχι τα ενωτικά της. Ο Τραμπ αναμένεται να προσπαθήσει να διχάσει την ΕΕ μέσω ενίσχυσης διμερών σχέσεων με συγκεκριμένα κράτη που εξυπηρετούν το “όραμα” και την πολιτική του, και να λειτουργήσουν ως “δούρειος ίππος” στα θέματα εμπορίου και άμυνας. Επιπλέον, μια μερική, ή πιθανώς πλήρης, εγκατάλειψη του ΝΑΤΟ θα μπορούσε να προκαλέσει πανικό μεταξύ των Ευρωπαίων, κάνοντας τα κράτη – μέλη να σκεφτούν πως τώρα “ο καθένας πρέπει να σώσει τον εαυτό του”.
Σε κάθε περίπτωση, μια νέα θητεία Τραμπ θα έθετε εν αμφιβόλω τη δημοκρατική κουλτούρα της Αμερικής αλλά και θα έβαζε τους θεσμούς σε όλο τον πλανήτη μπροστά σε νέα ερωτήματα. Ακόμη, προβληματίζει το γεγονός πως η ΕΕ αυτή τη στιγμή έχει “βγει” από τις ευρωεκλογές και είναι εντελώς αβέβαιο για το κατά πόσο είναι έτοιμο να ανασυνταχθεί με γρήγορα αντανακλαστικά και να βρει τις απαντήσεις που πρέπει πριν τα πράγματα να είναι αργά.
Θυμίζουμε πως ο Τραμπ έχει πολλάκις εκφραστεί με επιφύλαξη έναντι της ΕΕ, ενώ εκτιμάται πως θα συνεχίσει την εμπορική αντιπαράθεση με την Ένωση και την επιβολή δασμών. Πριν λίγες ημέρες, σε προεκλογική του ομιλία, απείλησε πως η Ευρώπη θα πληρώσει “μεγάλο τίμημα” για τη χαμηλή κατανάλωση προϊόντων από τις ΗΠΑ.
Παράλληλα, ο Τραμπ θα πιέσει για αύξηση της συνεισφοράς κρατών της Ευρώπης προς το ΝΑΤΟ. Η Ελλάδα βρίσκεται στο “μπλοκ” εκείνων των κρατών που ξοδεύουν αναλογικά το μεγαλύτερο ποσοστό από το ετήσιο ΑΕΠ τους για την ενίσχυση της Συμμαχίας (έως 4%), ενώ άλλα κράτη όπως η Ισπανία ξοδεύουν μόλις το 1%.
Η κατάσταση στη Γερμανία
Σύμφωνα με τη Deutsche Welle στο Βερολίνο τα κόμματα της συγκυβέρνησης αλλά και οι Χριστιανοδημοκράτες δεν κρύβουν την έντονη ανησυχία τους για το ενδεχόμενο νέος πρόεδρος των ΗΠΑ να αναδειχθεί ο Τραμπ, κυρίως σε ό,τι έχει να κάνει με τους κοινούς νατοϊκούς στόχους και την κοινή ως τώρα γραμμή της Δύσης απέναντι στη Μόσχα και τον Βλάντιμιρ Πούτιν.
Από την άλλη πλευρά, η AfD της ακροδεξιάς, διαμηνύει ότι εύχεται να επανεκλεγεί ο Τραμπ “για να τελειώσει τον πόλεμο στην Ουκρανία”. Σύμφωνα με δημοσκόπηση του ZDF, το 45% των Γερμανών ερωτηθέντων πιστεύει ότι θα εκλεγεί η Κάμαλα Χάρις και το 38% ο Ντόναλντ Τραμπ. Πριν από δύο εβδομάδες όμως το 72% ήταν υπέρ της Χάρις και μόλις το 23% υπέρ του Τραμπ. Το 72% των συμμετεχόντων στη δημοσκόπηση από όλο το πολιτικό φάσμα εκτιμά ότι μια επανεκλογή Τραμπ δεν μπορεί να εγγυηθεί την ασφάλεια στην Ευρώπη ούτε τη στρατιωτική συνοχή εντός του ΝΑΤΟ.
Τα σχόλια είναι κλειστά.